पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ नेतृत्व सरकार हेरफेर हुनुअघि जीवनबहादुर शाही संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयनमन्त्रीको भूमिकामा थिए । सरकार हेरफेरसँग मन्त्री शाहीले खानेपानी तथा सरसफाइ मन्त्रालयको जिम्मेवारी पाएका छन् ।
‘पानी बेचेरै नेपाललाई धनी बनाउने सकिन्छ,’ मन्त्री शाहीले भने, ‘प्राकृतिक रूपमा सम्पन्न भए पनि नेताको मानसिक कमजोरीले मुलुकलाई उकालो लगाउन सकेनौ ।’ मुलुकलाई अर्गानिकमय बनाउन सकिने उनको ठम्याइ छ । धनी र शिक्षित नेपालीको नेता बन्न रहर गर्ने खानेपानी तथा सरसफाइमन्त्री जीवनबहादुर शाहीसँग रातोपाटीको मेरो जीवनका लागि दीपेन्द्र राईले गरेको कुराकानी :
मेरो खाना
चाउमिन, थुक्पा र मःमः असाध्यै मन पर्छ । चामलको भातमा रुचि कम छ । त्यतिबेला गए पनि मन्त्री भइसकेपछि खानैका लागि रेष्टुरेन्ट गएको छैन । रेष्टुरेन्ट पुग्दा चिकेन रोस्ट रोजाइमा पर्छ । आवश्यकता पर्दाबाहेक पकाएको छैन ।
मेरो पोसाक
पहिले/पहिले जिन्स पाइन्ट र स्पोर्टस् सुजमा रमाउँथें । सांसद भएपछि सुटपाइन्ट र मन्त्रीको भूमिकामा रहँदा दौरासुरुवाल लगाउने गरेको छु । अन्तर्राष्ट्रिय रूपमा पनि सुटपाइन्ट नै सुहाउँदिलो देखिँदोरहेछ । दौरासुरुवालको सुर्को बाँध्ने समस्या छ । हिजोआज पनि दौरासुरुवाल र सुटपाइन्ट मिलाएर लगाउँदै आएको छु ।
लगाइरहेको यो पाइन्ट १२/१५ वर्ष भइसक्यो । कहिलेकाहीं ३०/४० हजार कपडामा खर्च होला । कहिले हुँदैहुँदैन पनि । तर, दौरासुरुवालमात्रै लगाउने हो भने सस्तो पर्दोरहेछ । पहिले/पहिले रातो मन पथ्र्यो, हिजोआज कालो, सेतो, ग्रे र सर्ट लाइट मन पर्छ । अधिकांश कपडा रेडिमेड हुन्छन् । गाउँतिर रहँदा हिमालको घाम आँखामा पर्नबाट जोगाउन क्याप/ह्याट लगाउँथें । काठमाडौंचाहिँ छैन ।
मेरो फिटनेस
विद्यालय पढ्दादेखि नै जिम्न्यास्टिक, बक्सिङ, भलिबल, ब्याडमिन्टन, तेक्वान्दो खेल्थें । सांसद भएपछि पनि जिम जान्थें । हिजोआज पनि उठ्नसाथ १०/१५/१०/१५ पटक सिटअप र पुसअप गर्छु ।
मेरो अध्यनन
सीमाविद् बुद्धिनारायण श्रेष्ठ जंगे र बुधे पुस्तक पढिरहेको छु । सँगसँगै पशुपति क्षेत्र नामक किताब पनि पढ्दै छु । विकाससम्बन्धी किताब पढ्न जाँगर चल्छ । लेखकमा अभि सुवेदी, सेक्सपियर, म्याक्सिम गोर्की मन पर्छन् ।
आफ्नैबारेमा केही लेख्नुपर्छ भन्ने लागेको छ । तर, लेख्ने साइत जुरेको छैन । घरको पुस्तकालयमा १५ सयजति किताब होलान् । सालिन्दा १०÷१५ हजार रुपैयाँ किताबमा खर्चिन्छु ।
मेरो घुमफिर
घुमफिरमा साह्रै रुचि भएको मानिस हुँ । ज्ञान प्राप्त गर्ने सबैभन्दा ठूलो माध्यम भनेको घुमफिर नै हो । सयवटा किताब पढ्नु र कुनै ठाउँ घुम्नु बराबर हो ।
सुन्ने र देख्ने कुरा फरक हुन् । बोलिभिया घुम्ने मौका पाएँ । त्यहाँको बाटोघाटो देखेपछि हिल्सा/सिमकोट सडक अवधारणा ल्याएँ । त्यतिबेला सबैले मलाई पागल भने । अहिले हिल्सा÷सिमकोट सडकमा सवारीसाधन गुडिरहेका छन् । मैले बोलिभियोको सडकबारे पढेर थाहा पाउनुभन्दा देखेर जान्नुमा त्यति अन्तर देखें ।
सबैका लागि घुमफिर महत्वपूर्ण विषय हो । ७५ जिल्ला टेकेको छु । ६६ जिल्ला राम्रोसँग घुमेको छु । सबै महादेश पनि टेकेको छु । घुमेकामध्ये चीन असाध्यै मन पर्यो । एकपटक नर्वे जान पाए हुन्थ्यो लागेको छ ।
मेरो फुर्सद
फुर्सद छैन । संसार चलाउनेले पनि फुर्सद निकालिरहेका हुन्छन्, हामीले अलि सयम व्यवस्थापन गर्न नसकेको हो कि जस्तो लाग्छ । कहिलेकाहीं सधैंको दौडधुप, भागदौडबाट दुई/चार दिन कतै गएर बिताउन पाए हुन्थ्योजस्तो लाग्छ ।
हामी अर्काको भरमा कुद्नुपर्छ । बिहानै मन्त्रिपरिषद् बैठक भन्छन् । एकछिनपछि होइन भनिदिन्छन् । सांसदको भूमिकामा मात्रै रहँदा शनिवारचाहिँ घरमै बसेर बिदा मनाउँथें । फुर्सद भइहालेमा समाचार हेर्ने, इन्टरनेटमा रमाउने गर्छु । घरपरिवारको गुनासो छ, ‘मन्त्री त सबै भएका होलान्, कहिल्यै घरपरिवारलाई समय दिएको होइन ।’
पाँच/छ वर्षपहिले घरपरिवारसहित रेष्टुरेन्ट गएर खाना खाएका थियौं । हिजोआज त उठ्नासाथ श्रीमती एकातिर, छोराछोरी अर्कोतिर लागिसकेका हुन्छन् । जीवन त एक्लाएक्लै पो भइसकेको छ ।
मेरो खेलकुद
म भलिबलको राष्ट्रिय खेलाडी हुँ । तर पनि मार्सल आर्ट मन पर्छ । त्योभन्दा बढी जिम्न्यास्टिक मन पर्छ । जिम्न्यास्टिकमा स्वर्णपदक हात पारेको छु । क्रिकेटचाहिँ बुझ्दै बुझ्दिनँ । नेपालीमा मनाङ÷मस्र्याङ्दी र विदेशीमा ब्रिटिस टिम मन पर्छ ।
मेरो मोबाइल
सामसुङको मोबाइल सेट बोक्दै आएको छु । ८५ हजार रुपैयाँ परेको थियो । राम्रो वस्तु आएपछि हेर्नमात्रै भए पनि बजार पुगेकै हुन्छु । दुई÷तीन वर्षदेखि एउटै मोबाइल सेट बोक्दै आएको छु । फेसबुक, गुगल अर्थलगायत मोबाइल एप्लिकेसन चलाउने गर्छु ।
मेरो टेलिभिजन
विशेषगरेर वल्र्ड एयरलाइन्सबारे अपडेट हुन्छु । त्यसपछि ‘इन्साइड अप्रिका’ जस्ता टक शो हेर्न रहर लाग्छ । नेसनल जोग्राफी, एनिमल प्लान्टसमेत रोजाइमा पर्छन् । मौका मिल्दा भारतीय नायक हेर्छु । उसले २४ घन्टामा गर्ने गतिविधि तथाकथित भए पनि हेर्छु ।
टीभी हेर्ने साइत बेलुका जुर्छ । घरमा ३२ इन्चको सामसुङ टीभी छ ।
मेरो चलचित्र
विद्यालय पढ्दा हलसम्म पुगेर फिल्म हेरिन्थ्यो । अहिले त छैन । हेरेकामध्ये आमा, छक्कापन्जा र सिन्किङ अफ टाइटानिक फिल्म मन पर्यो । अभिनेता अमिताभ बच्चन मन पर्छ । नेपाली कलाकार सबै उस्तै लाग्छन् ।
मेरो रोग
सन्चोसुविस्तै छ । कहिलेकाहीं दाँत दुख्छ । आँखा हिउँले खाएको हो । सालिन्दा एकपटक होलबडी चेकअप गराउँछु । पहिले÷पहिले शारीरिक अभ्यास गर्थें । धूमपान गर्दिनँ । साह्रै करकापमा परेको बेलाबाहेक मद्यपान समेत गर्दिनँ । बाँकी ‘गड गिफ्टेड’ होला ।
मेरो भाषणशैली
म अलि छिटो बोल्छु । मेरो भाषणशैली तपाईंहरूले मूल्यांकन गर्ने हो तर नढाँटी भन्ने हो भने मैले आजसम्म जति भाषण गरेको छु/गरें कहिल्यै झुटा कुरा बोलिनँ । बरु गाली खान तयार हुन्छु ।
पछिल्लो उदाहरण पेस गर्छु– त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको जग्गा अधिकरण विवाद कुनै पनि हालतमा टुंग्याउँछु भनेको थिएँ । टुंग्याएरै छाडें । धेरै बाधाव्यवधान आए पनि हिम्मत हारिनँ ।
मेरो भाषणशैली साह्रै तल्लोस्तरको जस्तो लाग्दैन । मेरो भाषण वास्तविकतामा आधारित हुन्छ । बह्मले जे भन्छ, त्यही भाषण गर्छु ।
मेरो मापसे
घरमा एक्लै बसेर पिउने आदत छैन । सोसियल ड्रिंक गर्छु । किनेरै पिउनुपर्छ भने ब्ल्याकलेबल रोजाइमा पर्छ । करकापमा परियो भने तीन नत्र एक/दुई पेगमै सीमित हुन्छ ।
मेरो संगीत
गीत/संगीत मन पर्छ । सुन्छु । झलकमान गन्धर्वका गीत असाध्यै मन पथ्र्यो । डेनी, तारादेवी, अरूणा लामाका गीत मन पर्छन् । मलाई नसोध कहाँ दुख्छ घाउ गुनगुनाउने गर्छु ।
मेरो भूल
मानिस भएपछि भूल नहुने कुरै हुँदैन । सकेसम्म म रिसाउँदिनँ । तर, कहिलेकाहीं कार्यालयको रिस घरमा पोख्ने गर्छु । त्यो मेरो भूल हो ।
विद्यालय पढ्दा कक्षाका साथीलाई पिट्दा शारीरिक श्रम गर्नुपरेको सजाय अहिले पनि बिर्सेको छैन । भूल नगरी मैले धेरै सजाय पाएको छु । भूल नगरी पाएको सजायले त्यति छुँदैन ।
मेरो घर
काठमाडौंमा आफ्नै घरमा बस्दै आएको छु । घर २०५४ मा बनाएको हुँ । श्रीमान्, श्रीमतीको कमाइ र केही पुख्र्यौली सम्पत्तिले घर बनाएको हो । पुरानोखालको दुईतले घर बनाउन झन्डै २५ लाख लाग्यो । घडेरी साढे तीन लाखमा किनेको हुँ ।
मेरो राशी
मेरो राशी तुला हो । ग्रहदशा राम्रै होला । कर्णालीबाट अरू भए पनि कांग्रेसबाट पहिलोपटक फुल मन्त्री भएको छु । माओवादीबाट मलाई सातपटक बम प्रहार भयो । चोटपटक नलागी बाँचें । कांग्रेस केन्द्रीय सदस्य तीनपटक भइसकें । त्यो पनि निर्वाचित । पार्टी जिल्ला सभापति भएँ । जिविस सभापतिको भूमिका निर्वाह गरिसकेको छु ।
अहिलेसम्म ग्रहशान्ति गराएको छैन । परिवारबाट कहिलेकाहीं हुन्छ । कहिलेकाहीं यस्तो लाग्छ– मैले भगवान्को त गरिनँ, मानिसको चाकडी किन गर्नु ?
मेरो सौन्दर्यचेत
कहिलेकाहीं तोरीतेल लगाउँछु । हुम्ला गएर फर्केपछि फेसियल गर्छु । गाउँ जाँदा सनक्रिम लगाउँछु । भेटेसम्म पफ्र्युम प्रयोग गर्छु । तीन वर्षअघि साउना बाथ लिएको थिएँ । सात महिनाअघि मसाज गरेको थिएँ ।
मेरो प्रेम
मागीबिहे गरेको हुँ । २३ वर्षमै बिहे भयो ।
मेरो सपना
प्राकृतिक रूपमा सम्पन्न मुलुकमा बस्ने हामी मानसिक रूपमा कमजोर छौं । मुलुक नै आर्गानिक बनाउन सकिन्छ । अरबले तेल बेचेर धनी भयो भने हामी पानी बेचेर धनी बन्न सक्छौं ।
सबैलाई शिक्षित बनाउने धोको छ । त्यो पनि व्यावहारिक शिक्षा । भ्रष्टाचारमुक्त मुलुक बनाउन पाए कति जाती हुन्थ्यो भन्ने लागेको छ । काम गर्दै जाँदा कहाँ पुगिन्छ, थाहा छैन तर कार्यान्वयन गर्ने निकायमा पुगुँ भन्ने रहर त भइहाल्दोरहेछ । असल, कुशल र सफल नेता बन्ने लोभ छँदै छ ।
हुम्ला भूगोलका हिसाबले दोस्रो ठूलो जिल्ला हो । त्यहाँ पानीको अथाह स्रोत छ । हामी अशिक्षित र गरिबी देखाएर नेता बन्न चाहन्छौं । म धनी र शिक्षित हुम्लावासीको नेता बन्न चाहन्छु ।
हुम्लालाई ‘टुरिजम हब’ सकिन्छ । अपवादबाहेक हामी एकपटक अमेरिका पुग्न पाए हुन्थ्यो भनेर परिकल्पना गर्छौं । हुम्लालाई पनि त्यस्तै उदाहरणीय बनाउन मन छ । ताकि नेपालीले नै एकपटक हुम्ला जान पाए हुन्थ्यो भनेर लोभिऊन् । जागिरमा जाँदा हुम्ला सरुवा हुन पाए पो भन्ने होस् ।
मेरो मृत्यु
मृत्यु शाश्वत सत्य हो । मर्नुअघि राम्रो काम गर्ने प्रयत्न गर्नुपर्छ । जन्मेपछि मर्नैपर्छ भनेर थाहा भएकाले मृत्युसँग डराइहाल्नुपर्ने कारण छैन । मृत्युको नजिक पुगेको थुप्रै घटना छन् ।
पहिलो घटना
त्यतिबेला जिविसमै सुतिरहेको थिएँ । मलाई सिध्याउन म सुतेको कोठाछेउमा पाँच केजीको प्रेसर कुकर बम राखिएको रहेछ । राति पौने ११ बजेतिर व्युँझिएँ । छटपटीछटपटी भयो । त्यहाँबाट जिविस हलकै अर्को कोठामा गएर सुतें । त्यसको १५ मिनेटपछि ठूलो आवाजसहित प्रेसरकुकर बम विस्फोट भयो ।
दोस्रो घटना
माओवादी शान्तिप्रक्रियामा आइसकेपछिको कुरा हो । गाउँ घुम्न निक्लेको थिएँ । एउटा घर बास बसियो । घर ठूलो थियो । झ्यालपट्टि सुतेको थिएँ । भदौको महिना थियो । दिउँसो स्याउ खाएकाले साथी पदम लामाको पेट फुलिएछ । मलाई खाट (पलङ) मा सुत्ने व्यवस्था मिलाइएको थियो । बिरामी भएकाले भुँइमा सुत्न हुँदैन भनेर लामालाई पलङमा सुताएर म भुँइमा सुतें ।
झ्यालमा मलाई घोप्न विष घोलेर बोतल राखिएका रहेछ । म पलङमा सुतेको भए घोप्थे ।
तेस्रो घटना
एक कार्यक्रमलाई लिएर माओवादी र एमाले एकातिर कांग्रेस अर्कोतिर भयो । कुटाकुट भयो । मेरै घरमा पार्टी कार्यालय थियो । नौ बजेसम्म आक्रमण गर्यो भने गर्यो÷गर्यो, नत्र गर्दैन भन्ने सोच्यौं ।
हात चलाएर गफ गर्ने बानी थियो । गफ गर्नेक्रममा अलिकति टाउको निहुराएर होइन त काका भन्नु र मलाई लक्षित गरेर आगोमा पोलेको ढुंगा प्रहार गर्नु एकैपटक भयो । मिलिसेकेन्डले बाँचें । त्यसपछि आक्रमणकरीले जीवन कति बाठो/चलाख भनेर प्रतिक्रिया दिएका थिए रे ।
चौथो घटना
हुम्लाको च्यादुक भन्ने गाउँमा पुगेका थियौं । साथमा साथीभाइमात्रै छन् । तर, मेरो खानामा विष हालिसकिएको रहेछ । मेरा लागि पस्किएको भात थाल पल्टेर पोखियो । पोखिएको भात कुकुरले खानसाथ मर्यो । चौथो घटनामा पनि बाँच्न सफल भएँ ।
पाँचौं घटना
घोडामा चढेको थिएँ । मेरो पछि रहेका साथी पदम लामाले चिच्याउँदै भने, ‘माथिबाट ढोला (ढुंगा) आयो ।’ त्यही समय नाकमा झिँगा कि के पसेर हाच्छ्युँ गर्दा ढुंगाले लाग्नबाट बचें । मृत्युको मुखनेर पुगेको अन्य थुप्रै घटना छन् ।
देशका लागि राम्रो काम गर्दागर्दै मर्न पाइयोस् भन्ने लाग्छ ।
नेपालकै पहिलो गभर्नर हिमालयशमशेर राणाको जीवन : देवशमशेरका सन्तान हामी अन्य राणाजीभन्दा गरीब
अर्थ मन्त्रालय स्थापना गर्न हिमालयशमशेर राणाको अहम् भूमिका छ । अन्ततः राणा त्यही मन्त्रालयको पह..
मान्नुहुन्छ, काठमाडौंमा जहाँत्यहीँ छ ठगी
दीपेन्द्र राई घरधनी र यातायात व्यवसायीले इमानदारीपूर्वक राजस्व बुझाउने हो भने देश विकासका लागि ..
छिटो विवाह भएर प्रेम हुन पाएन
नेपाल राष्ट्र बैङ्कमा २८ वर्ष लामो समय जागिरे जीवन बिताएका चिरञ्जीवी चापागाईं अहिले बीमा समितिक..
